Het nieuwe regeerakkoord laat kansen liggen om de toegang tot financiering voor het MKB en sociale en maatschappelijke innovaties te verbeteren, dat schrijven experts Ronald Kleverlaan en Lex van Teeffelen in een kritisch artikel op LinkedIn.

Ronald Kleverlaan is directeur van het European Centre for Alternative Finance en Lex van Teeffelen is Lector financiële en economische advisering aan de HU. Zij hebben zes maatregelen op een rij gezet naar aanleiding van het nieuwe regeerakkoord, waarin crowdfunding en andere vormen van alternatieve financiering niet worden genoemd. Hieronder staan deze verkort weergegeven.

Geen kopkoper meer

Nederland behoorde tot begin 2016 tot de koplopers in Europa, maar verliest de aansluiting, schrijven de experts. In Engeland verloopt al 15-20% van de huidige financieringen van het MKB via nieuwe financieringsplatformen. En zelfs Scandinavische landen en Baltische mini-staten passeren Nederland.

Als belangrijkste redenen daarvoor noemen zij het gebrek aan passende wettelijke kaders, regulering en de juiste stimuleringsmaatregelen. De Wereldbank en Europees onderzoek tonen aan dat Nederland onderaan bungelt in toegang tot kapitaal voor het MKB.

Er is een breed scala aan alternatieve financieringsvormen ontstaan die nauwelijks gereguleerd zijn. In de ons omliggende landen is gebleken dat actieve steun vanuit de wetgever en institutionele partijen nodig is om een eerlijk speelveld te creëren in de huidige bancair gestuurde economie.

Zes maatregelen

“Het regeerakkoord rept hier met geen woord over. Wij pleiten voor zes concrete maatregelen die de komende periode genomen kunnen worden in de uitwerking van het regeerakkoord om de financiële sector werkelijk te innoveren.”

1. MKB blijft aan het bankinfuus - Gedragscode biedt geen oplossing

Het MKB is sterk afhankelijk van banken en er is in volume weinig variatie in financieringsvormen die beschikbaar zijn. De Gedragscode Kleinzakelijke Financiering die door de NVB wordt ontwikkeld is o.a. bedoeld om de toegang tot financiering te vergroten voor het MKB.

De code voorziet echter niet in een adequate doorverwijzing of samenwerking met alternatieve financiers zoals bij gestapeld financieren. Hierdoor blijven veel groei- en innovatie kansen onbenut en wordt niet de beste oplossing voor de ondernemer gevonden.

Maatregel 1: Leg de doorverwijsplicht vast en verplicht banken en alternatieve financiers om hier aan mee te werken. Zorg dat kredietgegevens door partijen onderling worden uitgewisseld als de ondernemer hiermee instemt (PSD2).

2. Vaart maken met wetgeving en vergunningverstrekking

In het regeerakkoord wordt een lichte bankvergunning aangekondigd voor Fintech bedrijven. Het is onduidelijk voor welke type Fintech bedrijven dit is bedoeld en hoe deze vergunning er uit gaat zien. Op 12 oktober heeft het Ministerie van Financiën in ieder geval een publieke consultatie gestart.

Als aanzet op de consultatie over de crowdfunding sector, zetten wij hier alvast de belangrijkste elementen op een rij voor vergunningen voor crowdfunding (vreemd en eigen vermogen financiering):

1. Stap af van een ontheffingsstelsel en zorg voor volwaardige vergunningen met permanent toezicht. Elk platform dat twee jaar of langer commercieel functioneert of een volume van 2,5 miljoen euro haalt, is vergunningplichtig.
2. Laat de niet controleerbare eis vervallen dat niet meer dan 10% van het besteedbaar vermogen naar crowdfunding mag als een platform vergunningplichtig is.
3. Harmoniseer risico-classificaties. Die zijn nu op elk platform anders.
4. Stel eisen aan periodiek financieel beheer van de portfolio (updates ondernemers per 3 maanden) en beheer van verpandingen of zekerheden.
5. Netto rendementen behoren minstens per kwartaal, het liefst per maand te worden geupdated. Netto rendement, kosten en default moet concreet worden gedefinieerd en door alle partijen gelijk worden toegepast.
6. Defaults behoren na 90 dagen te worden genomen, niet na één jaar.
7. De toegang tot de administratie van platforms moet direct overdraagbaar zijn aan een onafhankelijke derde partij. Hiervoor behoren kosten te worden gereserveerd, mogelijk in de vorm van maandelijkse beheervergoedingen
8. Bestuurders van de onafhankelijk derde partij mogen niet de eigenaren/aandeelhouders van het crowdfundingsplatform zijn.
9. Er is periodieke openbare informatie nodig over de financiële prestaties van de platforms zelf, niet beperkt tot de toezichthouder zelf.
10. Beboet platforms die te laat hun rendementscijfers aanpassen.

Maatregel 2: Laat een werkgroep met interne en externe experts binnen drie maanden een nieuwe wettelijk kader ontwikkelen voor crowdfunding.

3. Ander type vergunning voor community financiering

In het regeerakkoord wordt aangegeven dat er passende regels en meer ruimte gaat komen voor ondernemingen met sociale of maatschappelijke doelen. Het is dan ook belangrijk dat hier de mogelijkheden voor financiering dan ook gelijk aan gekoppeld worden.

Maatregel 3: Zorg voor wetgeving voor community financiering voor sociale en maatschappelijke initiatieven.

4. Ondersteun lokale burgerinitiatieven via Expertise Centra

In het land zijn er veel burgerinitiatieven actief om maatschappelijke uitdagingen op te pakken rond de energietransitie, ouderenzorg, wonen en duurzame landbouw. Er is een sterke groei van lokale coöperaties. In het regeerakkoord wordt aangegeven dat de “Right to Challenge” en ook het “recht op overname” onderzocht zal worden.

De noodzaak voor financiële onderbouwing en financiering van dit soort initiatieven wordt echter niet besproken, terwijl dit belangrijk is om werkelijk impact te bereiken en op te schalen. De kennis om deze partijen bij elkaar te brengen is in beperkte mate aanwezig en moet opgeschaald worden.

Maatregel 4: Ondersteun en financier expertise centra die sociale en maatschappelijke initiatieven in een vroege fase helpen bij de business case en het financieringsplan.

5. Garanties en verzekeringen ook voor Alternatieve Financiers

Het nieuwe investeringsfonds InvestNL van de overheid heeft 2,5 miljard euro beschikbaar voor risicokapitaal, garanties, exportkredietverzekeringen en internationale financieringsprogramma's. Zorg ervoor dat InvestNL ook actief gaat samenwerken met de nieuwe aanbieders van financiering, zoals crowdfunding platformen en community financieringsoplossingen.

Maatregel 5: Na regulering worden bestaande borgstellingen (BMKB) en staatsgaranties en -verzekeringen toegankelijk voor alle Alternatieve Financiers.

6. Stimuleer eigen vermogen investeringen krachtig via fiscale regelingen

Het mkb is nog zwaar verslaafd aan vreemd vermogen financiering. Stimuleer daarom met fiscale maatregelen de inleg van start- en groeivermogen, zoals ook gebruikelijk is in Engeland, Frankrijk en Vlaanderen. Dit maakt mkb bedrijven minder afhankelijk van bancaire financieringen.

Maatregel 6: Geef partijen die investeren in eigen vermogen toegang tot fiscale voordelen en/of aftrekmogelijkheden. Zorg dat dit ook geldt voor equity crowdfunding.

De argumentatie voor de maatregelen is verkort weergegeven. Lees hier het hele artikel.