Crowdfunding maakt een professionaliseringsslag. Niet langer staat de idealistische gedachte van het doneren centraal; steeds vaker valt er rendement te behalen op een crowdfundinginvestering.

Crowdfundingplatformen moeten daarbij steeds meer verantwoordelijkheid nemen, maar doen ze dat ook? Op dit moment zijn er voor een investeerder verschillende manieren om de stap naar crowdfunding te maken:

• donaties (geen tegenprestatie, enkel voor het sociale gevoel)
• sponsoring (kleine tegenprestatie, bijvoorbeeld in de vorm van een exemplaar van een cd of film of naamsvermelding)
• pre-sales (voorverkoopcampagne waardoor het product in productie kan, financieel rendement ligt in korting op het product)
• aandelen
• leningen (soms converteerbaar)

En hoewel er nog steeds veel platformen uit de grond worden gestampt, zijn de populairste en grootste (met meer dan 1 miljoen euro aan opgehaald vermogen): 

• Voordekunst (donaties)
• Geldvoorelkaar (lening met hoog financieel rendement)
• CrowdAboutNow (lening aan mkb, band tussen investeerder en ondernemer is belangrijk)
• Oneplanetcrowd (converteerbare leningen, richt zich op duurzame projecten) 
• Symbid (aandelen, equity-investeringen)
• Ten Pages (via aandelen investeren in een manuscript, u deelt in winst van boekverkoop)

Met name de platformen die aandelen en leningen faciliteren kunnen interessant zijn voor een belegger, maar het op deze manier ophalen van vermogen roept wel een aantal vragen op.

- Hoe zit het met de verhandelbaarheid en het risicomanagement?
- Zijn de rendementsverwachtingen wel realistisch?
- Is het concept gevoelig voor fraude?
- En is de financiële verslaggeving van hoog niveau?

Verhandelbaarheid
Crowdfundingexpert Ronald Kleverlaan houdt de ontwikkelingen in de gaten. Hij ziet op dit moment een sterke vraag naar een betere verhandelbaarheid. Er bestaat geen marktplaats om aandelen weer van hand te doen. Daar zijn wel initiatieven voor in ontwikkeling. Die zullen in de komende jaren opduiken, verwacht Kleverlaan.

Soms wordt het probleem volgens hem opgelost door de investering te bundelen in een aparte entiteit, waarbinnen de stukken alsnog uitgewisseld kunnen worden. “Dan is het mogelijk een beetje liquiditeit te creëren, maar het zal altijd minder zijn dan aandelen op de beurs.”

Dat kan voor sommigen voor een drempel zorgen bij het investeren via een crowdfundingplatform. Het missen van een trackrecord (een investeerder stapt relatief vroeg in) helpt daar ook niet bij. “Het is mogelijk om leningen aan te gaan waarover de investeerder 8 tot 10% rente ontvangt,” zegt Kleverlaan.

“Deze producten kennen weliswaar een hoger risicoprofiel, maar het is in praktijk wel degelijk mogelijk een hoog rendement te halen. Het is alleen nog te vroeg om te zeggen of de rendementsdoelen daadwerkelijk worden bereikt. Dat kan wellicht pas over vijf jaar.”

Incassobureau
Ook over defaults bij leningen kan hij weinig vertellen. “Internationaal gezien liggen die nog heel laag, er wordt goed uitbetaald. Op het moment dat er niet terugbetaald wordt, heeft een investeerder dezelfde mogelijkheden die hij in de normale financieringswereld ook zou hebben. Hij kan een incassobureau inschakelen om ervoor te zorgen dat de lening alsnog wordt terugbetaald. Bij Geldvoorelkaar is de ondernemer verplicht zich hiervoor aansprakelijk te stellen. Zij verwachten een default van 2 tot 5%.”

Wel wordt er volgens hem op toegezien dat er een gedegen businessplan en financiële begroting wordt aangeboden op de crowdfundingplatformen. De AFM reguleert leningen steeds meer.

“De AFM zit er best goed bovenop door vergunningen en ontheffingen te controleren. Nieuwe toetreders in de markt zien een relatief hoge drempel om met een nieuw crowdfundingplatform te komen. De markt wordt hierdoor professioneler,” aldus Kleverlaan.

Wetgeving
In Nederland is er, in tegenstelling tot Italië en de Verenigde Staten, nog geen specifieke wetgeving omtrent crowdfunding. Kleverlaan acht de invoering ervan wel nodig: “Crowdfunding wordt een miljardenmarkt en het blijft belangrijk dat de AFM grip op de zaken houdt. Ik kan me voorstellen dat er verschillende type crowdfundingvergunningen gaan komen, omdat platformen onderling enorm verschillen."

"Wat is de werkelijke rol van een platform? Dient het als etalage waarbij de crowd alle ondernemingen beoordeelt of maakt het platform zelf een voorselectie? In vrijwel alle gevallen kiezen platformen nu voor dat laatste, maar beleggingsadvies mogen ze niet geven. AFM moet de juiste afweging maken.”

Kleverlaan vindt het selectieproces van platformen heel streng. “Vaak zie ik dat slechts 5 à 10% van de aanvragen geplaatst wordt. Een strenge selectie is voor de platformen enorm belangrijk. Zij hebben baat bij het presenteren van succesvolle cases. Zij kijken naar basale zaken als de kredietwaardigheid van een bedrijf, een goed onderbouwde businesscase en cashflowanalyse. Bijna tot aan het prospectus toe.”

In Nederland is er bij een kapitaalbehoefte van 2,5 miljoen euro een prospectusverplichting.

Fraudegevoelig?
De kwaliteit van de financiële verslaggeving blijft volgens hem nog heel verschillend. “Daar wordt vanuit de platformen goed op gelet, maar het is niet te vergelijken met het jaarrapport van een beursgenoteerd bedrijf. Bij crowdfundingprojecten worden investeerders continu op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen van een onderneming. Als er al een jaarverslag is, staan daar geen verrassingen in.”

Doordat er nog geen specifieke wetgeving is rond crowdfunding, kan het beeld bestaan dat het daardoor fraudegevoelig is. “Door de sterke sociale controle komt het verrassend genoeg eigenlijk bijna niet voor. Iedere ondernemer zal in de eerste instantie zijn eigen netwerken aanspreken en die licht je niet op."

"Mensen willen echt weten wie de persoon achter de onderneming is, wat hij doet en waar zijn bedrijf zit. Worden investeerders opgelicht, dan weten ze precies waar hun geld naar toe is. Daarnaast is er wel algemene wetgeving over het online ophalen en vasthouden van gelden waar de platformen aan voldoen.”

Afvoerputje
De kritiek dat crowdfunding het afvoerputje van de bank is, vindt Kleverlaan onterecht. “Heel veel ondernemers kiezen er bewust voor om niet naar de bank, maar naar de crowd te gaan. Op deze manier zijn zij in een vroeg stadium met de markt bezig. Ze weten snel genoeg of hun verhaal aanslaat en of zij daadwerkelijk het product kunnen wegzetten. Het is een goede testcase. Na deze fase staat een ondernemer sterker wanneer hij alsnog een stap naar de bank wil maken.”

Doordat het bij crowdfunding nog vaak om kleine bedragen gaat (per persoon gemiddeld 500 á 1000 euro bij leningen en aandelen) rijst de vraag of investeerders niet al snel relatief veel transactiekosten betalen. Immers hebben de platformen zelf ook een bron van inkomsten nodig. “Het ligt er een beetje per platform aan bij wie ze de commissiekosten neerleggen,” zegt Kleverlaan.

“De kosten van een bankoverschrijving liggen bij de investeerder, de commissie op een gesloten deal zijn vaak voor rekening van de ondernemer.” Als laatste tip geeft Kleverlaan mee goed te kijken naar de propositie. “In het algemeen zien ondernemers crowdfunding onterecht als een manier om makkelijk geld op te halen. Investeerders gaan daar vaak te makkelijk in mee door niet goed te kijken naar de onderneming en de markt. Let daarop.”