In de komende weken laten we deskundigen uit de vastgoed-, private equity- en scheepvaartsector voorspellingen doen over de markt in 2013. Welke ontwikkelingen zullen er plaatsvinden en waar liggen de grote kansen? 

Vandaag schrijft Hans Biesheuvel over bedrijfsfinanciering in 2013.

Kredietunies, crowdfunding en MKB-obligaties voegen zeker wat toe aan het financieringspalet in Nederland, maar banken blijven het belangrijkste financieringskanaal voor het bedrijfsleven. Die route moet niet gehinderd worden.

De ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland wensen iedereen ‘een beter 2013’ toe. Die tekst staat ook op de gevel van ons gezamenlijke kantoorpand in Den Haag. Een beter 2013 omdat we in 2012 vanuit economisch opzicht hebben stilgestaan. Het enige lichtpuntje is onze export. Maar de export groeide vanwege doorvoer en helaas niet door export van in Nederland geproduceerde goederen. Onze binnenlandse economie, veelal het MKB, bevindt zich in zwaar weer.

Ruimte
Het aantreden van het nieuwe kabinet heeft ruimte geschapen om problemen bij de kop te pakken. De woningmarkt en het zorgstelsel worden door Rutte II anders ingericht. Een blinde vlek in het Regeerakkoord was ons financieel stelsel. En dat terwijl banken als gevolg van een stapeling aan regels onder druk staan, maar wel geacht worden onze (toekomstige) economische groei te financieren.

Natuurlijk ben ik ook voor het gezond maken van banken, maar de huidige stapeling van lasten heeft een negatief effect. Ook op de kredietverlening aan het bedrijfsleven. Gelukkig is een aantal bestaande overheidsinstrumenten voor handen om financiering van het mkb te versterken. Om kredietverlening door banken aan het MKB te stimuleren zijn er garantieregelingen van het ministerie van Economische Zaken. Met de BMKB en GO-regeling (voor grote bedragen) kan 50% van het risico bij de overheid worden neergelegd. Dat maakt het voor banken gemakkelijker risico te nemen om ondernemingen, die onvoldoende zekerheden kunnen bieden, te financieren. 

Hervorming 
Een gezond financieel systeem is ook voor het bedrijfsleven van groot belang. In plaats van de in het Regeerakkoord aangekondigde extra lastenverzwaring (bovenop Basel III en de Bankenbelasting) in de vorm van de financial transaction tax (FTT), is het financieel systeem een vergeten hervorming. 

Het open karakter van de Nederlandse economie is te zien aan de afhankelijkheid van export, maar ook aan de afhankelijkheid van buitenlands kapitaal. Nederlandse banken moeten voor de financiering van hun kredietportefeuille, voor leningen aan bedrijven en hypotheekleningen, een groot beroep doen op de internationale kapitaalmarkt. Enerzijds komt dit door het Nederlandse pensioenstelsel. Doordat huishoudens al een flink deel verplicht via pensioenfondsen sparen, is de particuliere spaarquote internationaal gezien aan de lage kant. Anderzijds behoort de schuldquote van Nederlandse huishoudens tot de hoogste van Europa. Dit komt voornamelijk door de hoge hypotheekschuld. Hoge schulden in combinatie met lage besparingen hebben voor een funding gap gezorgd. 

Wij hebben er op aan gedrongen om serieus te kijken naar het aanwenden van het pensioenvermogen om bijvoorbeeld Nederlandse hypotheken mee te financieren. Dan kunnen banken hun werk weer doen. Gelukkig heeft het kabinet de heer Van Dijkhuizen, vicevoorzitter van de bank NIBC, als verkenner aangesteld om te onderzoeken hoe pensioenfondsen en verzekeraars een impuls kunnen geven aan de woningmarkt en de bouwsector.

De koppeling met de bouwsector is van groot belang. De woningmarkt is een sleuteldossier voor herstel van de binnenlandse vraag. De bouwsector moet weer op gang komen. 2012 was waarschijnlijk het slechtste jaar ooit voor de woningbouw. De woningmarkt en -bouw spelen een cruciale rol in de binnenlandse economie. Daarmee hangen de financieringsproblemen vanwege de financiële sector ook nauw samen.

Nieuwe financiers
Zoals reeds genoemd heeft het bedrijfsleven te maken met financieringsproblemen. Banken kunnen nog nauwelijks risico nemen en stellen strenge eisen aan een financiering. Mede dankzij onze inspanningen is in het Regeerakkoord de passage opgenomen dat ondernemers ruimte nodig hebben om te groeien. Een betere toegang tot krediet en kapitaal hoort daarbij. Het kabinet wil daarvoor nieuwe financieringsvormen aanmoedigen. Denk aan kredietunies, crowdfunding en MKB-obligaties. Ook worden de kredietmogelijkheden van Qredits verruimd. 

Al deze financieringsvormen voegen zeker wat toe aan het financieringspalet in Nederland. Maar het zal voornamelijk complementair zijn aan wat banken doen. Banken blijven het belangrijkste financieringskanaal voor het bedrijfsleven. Die route moet niet gehinderd worden, maar goed begaanbaar blijven voor bedrijven. Dat is nodig voor groei.