Zo’n beetje elke pitch die ik binnenkrijg heeft in de titel of subtitel de kwalificatie disruptive. Alles wat ik lees over startups gaat over disruptive innovators. Daar waar nog niet zo lang geleden het Nederlandse woord starter een vies woord was dat op weinig positieve publiciteit kon rekenen laat staan financiering, is de Engelse versie start-up the most sexiest thing on earth.

Er wordt weer een hele business geschapen in het randgebeuren rondom het sexy fenomeen start-up, waarbij telkens de hele grote jongens als Uber en AirBNB als voorbeeld dienen. En zo’n beetje elke startup schijnt tegenwoordig disruptive te zijn en moet maar gewoon beginnen zonder al te veel na te denken en voor te bereiden..

Voor lezers die al iets langer als investeerder meelopen, is dit een bekend fenomeen. Een deja vu van bijvoorbeeld de hype ten tijde van de nieuwe economie. Het is wachten op hoe en wanneer de inmiddels bekende reactie daarop zal plaatsvinden, dit keer niet van de banken want die doen niet meer mee.

Geen echte start-ups

Maar er is ook een heel groot verschil. De sympathie voor disruptiveness en startups komt van oudsher vooral voort uit de gunfactor die de kleine creatieve partij heeft om het op te nemen tegen het grote en machtige establishment.

Wat we nu zien is echter iets heel anders, het zijn de nieuwe groten van deze wereld, de allerkapitaalkrachtigste, waarvan nieuwe initiatieven als start-up worden neergezet, maar eigenlijk veel diepere zakken en al veel meer macht hebben dan het establishment.

Zij zijn het nieuwe establisment zelf. Wat is er zo sexy aan het trachten om zeep te helpen van een volledige branche van taxibedrijven, toch niet bekend als een heel erg machtige, arrogante en rijke branche?

Letterlijk disruptive

Disruptive wordt hier wel heel letterlijk genomen, waarin met vooral hele diepe zakken geprocedeerd wordt tegen regels die het inkomen van de zelfstandige taxichauffeur enerzijds en de veiligheid van de reiziger anderzijds, op minimaal niveau beschermen.

Datzelfde geldt in feite ook voor de situatie waarin uw buurman’s woning in een keer veranderd is in een rumoerig toeristisch appartement, waarvoor niet de regels gelden qua bestemming, veiligheid et cetera als voor een hotel.

Disruptive is in mijn ogen binnen de regels van fair play, al dan niet bij wet vastgelegd, trachten snel marktaandeel te winnen met een product/marktcombinatie die de klant dermate veel voordeel biedt in bijvoorbeeld gemak of anderszins, dat deze dit omarmt.

Succes aanpraten

Thans worden echter getracht om met absurde waarderingen en extreem veel kapitaal innovaties door te duwen die niet binnen de regels van fair play vallen. Daarnaast zie je dat nieuwe product/marktcombinaties, waarvan het innovatieve karakter en/of toegevoegde waarde ten opzichte van wat er al is minst genomen niet heel duidelijk is, met zoveel kapitaal gepushed worden, dat er een soort selffulfilling prophecy ontstaat van het aanpraten van het succes.

Volgens mij hebben we met zijn allen gemist dat de rollen van start-up en establishment zijn omgedraaid. David is Goliath en Goliath is David. En we juichen Goliath (met de slimheid van David) met zijn allen toe, niet David.

Daarmee worden we qua innovatie direct of indirect afhankelijk van een beperkt aantal partijen op aarde die bepalen wat er disruptive wordt en niet, met alle belangen die zij daarbij zelf hebben. Ik heb zelf meer sympathie voor wat ik noem de Sophisticated Rebels: innovators met game changing potential die met de klant achter zich binnen de regels van fairplay de verhoudingen in de markt weten op te schudden.

Nette rebellen

Maar niet door middel van procederen met hele diepe zakken, behalve als dat gericht is tegen een establishment dat te machtig is en daardoor innovatie ten bate van de klant tegenhoudt. Deze Sophisticated Rebels zijn in mijn ogen de echte innovators, die nog met echte creativiteit.

Zonder onbeperkte middelen, honderden werknemers en niet louter op de golven van een hype, hun marktaandeel ten gunste van de klant willen veroveren. Terwijl ik deze column schreef vroeg ik me zelf af ben ik dit die dit schrijft?

Want mijn hele werkende leven sta ik al aan de innovators en ondernemerskant met concepten die altijd tegen het establishment ingaan. Maar het klopt toch, want we blijven vóór de Davids, oftewel de Sophisticated Rebels.