Vastgoedcrises die de financiële stabiliteit bedreigen, mogen nooit meer voorkomen. Dat staat in een  bulletin van De Nederlandsche Bank (DNB). Vanaf 1 januari van dit jaar is het bevorderen van de financiële stabiliteit een officiële taak van DNB.

De centrale bank verwijst naar de woningmarktcrisis van eind jaren zeventig en de kredietcrisis vanaf najaar 2008 en de daaropvolgende vastgoedcrisis. Dat DNB deze taak serieus neemt, bleek afgelopen maanden al uit het boekenonderzoek naar de commerciële vastgoedleningenportefeuilles van de grootbanken.

De uitkomst hiervan wordt ‘in de loop van het voorjaar’ bekendgemaakt, maar sijpelt de laatste weken al enigszins door via de jaarcijfers van de banken.

Zeepbellen

In het bulletin focust DNB vooral op het risico van zeepbellen in de woningmarkt. Kern van het nieuwe stabiliteitsbeleid is volgens de centrale bank dat dit zich richt op het verband tussen de financiële cyclus, de weerbaarheid van de financiële sector en de kosten van financiële instabiliteit voor de reële economie. Twee keer in de laatste decennia waren die kosten volgens DNB enorm.

‘Een sterke neergang in de financiële cyclus brengt hoge kosten met zich mee voor de reële economie vanwege de noodzaak tot balansherstel.’ In de tweede helft van de jaren zeventig en opnieuw  in de tweede helft van de jaren negentig kende Nederland een combinatie van een sterke kredietgroei en stijgende woningprijzen, legt DNB uit.

‘In beide gevallen ging dit uiteindelijk samen met een verhoogd risico op financiële instabiliteit. Eind jaren zeventig mondde dit uit in een crisis op de huizenmarkt. De eerste verdedigingslinie tegen de opbouw van financiële onevenwichtigheden is het aanpakken van verstoringen bij de bron, waaronder perverse fiscale prikkels die bijdragen aan excessieve kredietgroei en stijging van de huizenprijzen.’

Indien er daarnaast in de afgelopen decennia een actief stabiliteitsbeleid was gevoerd, dan waren er mogelijk in de tweede helft van de jaren zeventig en de jaren negentig extra buffers aan de banken opgelegd. Ook zou er misschien veel eerder een limiet zijn gesteld aan de loan-to-value-ratio’s (LTV) van hypotheken.

‘Er kan worden gesteld dat de banken en huishoudens met hogere buffers beter bestand zouden zijn geweest tegen de schokken van de kredietcrisis. Door deze hogere weerbaarheid zou de kredietverlening minder hard zijn geraakt, en zou de reële economie de periode van instabiliteit wellicht beter zijn doorgekomen’, stelt DNB.