De regering zal niet onderzoeken hoe een taxshelter voor de Nederlandse filmindustrie moet worden ingericht om een gelijk speelveld voor de sector te kunnen bewerkstelligen. Een dergelijke maatregel zou het fiscale systeem vervuilen. Is het dan toch niet de ideale oplossing? 

Wouter Koolmees van D66 diende eerder deze maand een motie in met het verzoek om te bekijken welke mogelijkheden er zijn om het vestigingsklimaat voor films in Nederland te verbeteren. Koolmees constateert dat Nederlandse postproductiebedrijven voor beeld en geluid en ondernemers in film minder kans hebben op opdrachten uit binnen- en buitenland door het ontbreken van fiscale maatregelen. Daarbij kan mogelijk een taxshelter uitkomst bieden. 

Desondanks werd de motie afgelopen week met 79% stemmen tegen, verworpen. Staatssecretaris Frans Weekers vindt een taxshelter vooralsnog een vervuiling van het fiscale systeem: “In een tijd waarin je budgettair moet consolideren en waarin subsidiepotjes worden gesloten, is er extra druk om het maar via de fiscaliteit te gaan doen. Daarmee raakt het fiscale systeem steeds verder vervuild. We zijn erbij gebaat om het fiscale systeem eenvoudiger, robuuster en fraudebestendiger te maken,” aldus Weekers. “Daarbij past het niet om allerlei specifieke fiscale regelingen voor op zichzelf sympathieke doelen te treffen. Moet ergens een nieuwe fiscale regeling voor worden getroffen, dan zullen we moeten kijken welke twee oude regelingen dan kunnen sneuvelen.”

U vraagt, wij draaien
Een onderzoek naar een taxshelter zou daarnaast bemoeilijkt worden doordat de rijksoverheid verder gaat inkrimpen. “Ik heb gewoon niet meer de mogelijkheid om toe te zeggen dat mijn ambtenaren alles maar uitzoeken en onderzoeken. Het is niet meer "u vraagt, wij draaien".   

En dus zal de industrie onder leiding van Koolmees zelf moeten onderzoeken hoe het zit en waar Nederlandse productiebedrijven tegenaan lopen. Hetgeen volgens het Filmfonds overigens al lang en breed in kaart is gebracht. Het zal nog zeker tot de zomer duren voordat Koolmees de resultaten van een nieuw onderzoek kan presenteren. 

Schaduwzijden
Ja: de taxshelter kent vele voordelen. Alleen al in België bracht dat systeem de staat zevenhonderd miljoen euro op, een nettowinst van ongeveer 77 miljoen euro. Maar het is niet gezegd dat de Nederlandse filmindustrie met dit systeem gered is. Integendeel. In België manifesteren zich de eerste schaduwzijden van de taxshelter. Zo gaat een steeds groter deel van de investeringen naar financiële firma’s die fondsen verzamelen voor grote buitenlandse producties, waardoor de thuismarkt er niet per definitie sterker van wordt. 

Helemaal waterdicht is het systeem namelijk niet. Grote producenten kunnen te makkelijk de regeltjes van dergelijke steunfondsen omzeilen, beklaagt een Belgische producent bij Eyeworks zich in het tijdschrift Knack. Zo maken Franse filmmakers gebruik van dure Belgische hotels of acteurs om aan de investeringseis te voldoen. Dat creëert in België zelf niet per definitie werkgelegenheid. De taxshelter schiet zijn doel voorbij: er blijft alsnog weinig geld over voor cameramensen, acteurs en montagedagen.

Controle
Controles op aanbestedingen laten daarbij te wensen over: “Deze worden niet uitgevoerd door mensen die vertrouwd zijn met de filmsector, maar door ambtenaren uit de regionale belastingkantoren,” aldus de producent. Verschillende boekhoudingen van coproducenten zouden niet naast elkaar worden gelegd. 

In december oordeelt de Europese Commissie opnieuw of de taxshelter niet in strijd is met de Europese mededingingsregels. De eerste twee keer waren geen aanleiding om aan de bel te trekken, maar het is duidelijk dat het systeem beter kan aansluiten op de wensen van binnenlandse productiebedrijven.