Durfkapitalisten zagen in het eerste kwartaal weinig reden om in actie te komen. Het lijkt het begin van een uitdagend jaar voor start-ups; vooral voor niet-beursgenoteerde bedrijven die al wat jaartjes meegaan en graag een volgende stap willen maken door middel van een beursgang of een overname.

De vertraging van het aantal deals in de tweede helft van 2022 heeft zich doorgezet in het nieuwe jaar. Investeerders houden het kruit droog vanwege de hogere rentes, turbulentie op de aandelenmarkten en de plotselinge ineenstorting van Silicon Valley Bank.

Hierdoor lukt het start-ups steeds minder vaak om de financiering rond te krijgen. Ze krijgen een lagere prijs voor hun bedrijf of moeten langer wachten op hun beursdebuut.

Vooral start-ups die al wat jaren meegaan, de zogeheten scale-ups, lopen tegen deze uitdagingen aan. Maar ook beginnende startups krijgen het moeilijk, een teken dat de neergang in meerdere delen van de private markt zichtbaar wordt.

Minder deals, ook in Nederland

Amerikaanse durfinvesteerders stopten in het eerste kwartaal $11,6 miljard in scale-ups, hetgeen op jaarbasis een daling betekent van 193%, zo schrijft Wall Street Journal op basis van cijfers van databureau PitchBook. Tegelijk daalde de mediane waardering van deze start-ups met 17% tot $54 miljoen ten opzichte van heel 2022.  

In de rest van de wereld is een vergelijkbare trend zichtbaar. Uit het Quarterly Startup Report blijkt dat de investeringen in start-ups en scale-ups in het eerste kwartaal van 2023 met maar liefst 53% zijn gedaald. In Nederland waren de totale investeringen iets meer dan de helft van de €811 miljoen in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Bovendien is er een duidelijke verschuiving zichtbaar naar investeringen in de vroege fase, zo blijkt uit het rapport.

“We investeren nog steeds actief in groeibedrijven, maar in het afgelopen kwartaal gaven we de voorkeur aan start-ups in plaats van scale-ups”, aldus Mary D'Onofrio, partner bij durfkapitalist Bessemer Venture Partners, tegenover Wall Street Journal.

Vooral start-ups met een focus op cloudsoftware zijn volgens D'Onofrio interessant. “We geven de voorkeur aan bedrijven die hun omzet effectief kunnen opschalen.”

Vooral een daling van megadeals van $100 miljoen of meer hebben gezorgd voor de daling van de totale investeringen. Deze deals waren in het eerste kwartaal nog goed voor 37% van de totale investeringen. Dat is 52% minder dan een jaar eerder en zelfs 61% minder dan twee jaar geleden.

Waarderingen blijven hoog

Volgens analisten van CB Insights zijn de huidige marktontwikkelingen reden voor investeerders om het rustig aan te doen. Ze wijzen op de nog altijd torenhoge waarderingen en de lange tijd die wordt genomen voor gedegen onderzoek voorafgaand aan een financieringsdeal. “Er worden geen grote cheques meer uitgeschreven”, aldus de analisten. “We verwachten dat deze trend zich in de rest van dit jaar doorzet.”

“De omvangrijke cheques zien we inderdaad over het algemeen niet meer”, zegt ook Ajay Agarwal, partner bij Bain Capital Ventures. “Maar nog wel bij bedrijven die zich richten op kunstmatige intelligentie.” De expert van Bain zegt een druk kwartaal achter de rug te hebben. Hij merkt op dat vooral jonge start-ups op financiering van de investeerder konden rekenen.

En dat voelen de scale-ups. Er gingen wereldwijd slechts 299 start-ups naar de beurs in het afgelopen kwartaal, terwijl dit er een jaar eerder nog 321 waren en in het eerste kwartaal van 2021 nog 512.

De bedrijven haalden in het afgelopen kwartaal gezamenlijk slechts $21,5 miljard op met hun beursgang, hetgeen een daling markeert van 61%.

Momentum beter zichtbaar

Agarwal van Bain merkte wel op dat het door de huidige ontwikkelingen makkelijker is geworden voor investeerders om bedrijven te vinden die echt in een positief momentum zitten. Zo is het voor softwarebedrijven een stuk moeilijker geworden om zakelijke klanten aan zich te binden dan een jaar of twee geleden.

“Klanten letten op de kosten en gebruiken minder producten en diensten. Ze gebruiken alleen nog producten die ze écht nodig hebben. Het klantenbestand van een bedrijf zegt anno 2023 veel meer over een bedrijf dan in 2021 of 2022.”