IEX-Columnist Nico van Geest heeft recent  twee columns gewijd aan interessante MKB-obligaties in Duitsland. Waarom is de Nederlandse MKB-obligatiemarkt nog zo klein en wat zijn de groeiverwachtingen? Volgens Adriaan Hendrikse, oprichter en directeur van NPEX, het MKB-handelsplatform, zijn ze in Duitsland gewoon een heel stuk verder dan hier.

“Daar zijn minimaal drie handelsplatformen die zogenoemde Mittelstand Anleihen noteren. De MKB-bedrijven die de obligaties uitgeven zijn groter, de leningen zijn omvangrijker en er wordt daardoor ook veel meer in MKB-obligaties belegd door institutionele partijen.” Bovendien profiteren de Duitse bedrijven die MKB-obligaties uitgeven volop van het grote Duitse taalgebied. Volgens Hendrikse zijn er regelmatig grote roadshows om ook Zwitserse, Oostenrijkse en Luxemburgse beleggers te trekken.

In Nederland groeit de behoefte aan alternatieve bedrijfsfinanciering zoals door MKB-obligaties. Een algemeen gegeven reden is dat de banken momenteel te terughoudend zijn met lenen. Dat valt volgens Hendrikse wel mee, maar vooral als de economie aantrekt hebben banken mogelijk te weinig geld beschikbaar om de vraag naar nieuwe leningen aan te kunnen.  Een MKB-obligatie is volgens Hendrikse ook niet een financieringsvorm die in plaats van een banklening komt, maar ernaast hoort.

“In Amerika werd in 1994 nog 70% van de bedrijfsleningen gefinancierd door banken, nu slechts 10% en nemen, onder andere, beleggers de rest voor hun rekening. In Nederland was dat in 1994 85% en nu zo’n 80%. De groei gaat tot nu toe dus veel minder hard, maar omdat hier veel minder banken zijn, zou de omslag naar minder bankleningen en meer alternatieve financiering, bijvoorbeeld in de vorm van MKB-obligaties, sneller kunnen gaan."

Ratings en risico
Een ander groot verschil tussen de Hollandse MKB-obligaties met de Mittelstand Anleihenis isde rating. Duitse MKB-obligaties krijgen een rating en staan onder toezicht van de Bafin, de Duitse toezichthouder.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) onderzoekt momenteel de obligatiemarkt in Nederland en waarschuwt beleggers zich eerst goed op de hoogte te stellen van het soort obligatie waarin ze stappen. Een obligatiehouder is altijd achtergesteld bij een bank en heeft, afhankelijk van het soort afspraken, dus minder zekerheden als het gaat om de lening. 

In Nederland is een rating volgens Hendrikse vanwege de hoge kosten en relatief kleine leenbedragen (nog) niet aantrekkelijk. NPEX staat zelf wel onder toezicht van de AFM en en De Nederlandsche Bank (DNB) en hanteert bepaalde toelatingseisen op het handelsplatform en zorgt voor een standaardtraject van initiatief tot markttoetreding voor -ondernemingen.

NPEX probeert beleggers meer inzicht te geven in de bedrijven  door de ondernemingen door te laten lichten door de corporate finance-afdeling van BDO. De belangrijkste checks die de consultants doen op basis van de cijfers zijn of een onderneming gedurende de looptijd de rente kan blijven betalen en of ze straks goed zijn voor de uitkering van de hoofdsom.

 “Bedrijven moeten ook minimaal drie jaar bestaan en daarvan een jaar winstgevend zijn om via ons platform een lening uit te kunnen schrijven.” Ook tijdens de looptijd van de obligatie gelden er regels. “De belangen van obligatiehouders worden verder vertegenwoordigd door een aparte stichting en twee keer geen rente betalen betekent een default voor bedrijven.”

Doorgaans zijn de leningen waarop beleggers kunnen inschrijven groter dan 500.000 euro. Even ter vergelijking: in Duitsland wordt per obligatielening al snel 15 miljoen euro opgehaald.

Consumentenproducten en spreiden
Nederlandse ondernemingen die nu vooral op zoek zijn naar geld van beleggers via een MKB-obligatie zijn volgens Hendrikse vooral bedrijven die groeikapitaal nodig hebben of in een herfinancieringtraject zitten. Vaak leveren zij producten of diensten aan consumenten.

“Consumentgerelateerde, zichtbare producten of diensten, dat werkt het beste met MKB-leningen. Beleggers willen zich een goede voorstelling van hun investering kunnen maken," aldus Hendrikse.

Het belegd vermogen van alle producten, fondsen en obligaties, genoteerd aan NPEX bedraagt momenteel zo’n 86 miljoen euro. Komt de 100 miljoen euro binnenkort in zicht? Hendrikse: “Zeker, binnenkort komen  er omvangrijke producten bij, zoals een obligatiebeleggingsfonds met vijf verschillende bedrijfsobligaties.”

Momenteel zijn er op NPEX zowel beleggingsfondsen met meerdere leningen als individuele obligatieleningen genoteerd. "Beleggers kunnen dus kiezen uit een breed scala van MKB-beleggingen en zo hun risico’s spreiden.” Of er dan straks ook ETF’s gemaakt kunnen worden op zo’n mandje? “Misschien, maar zover zijn we nog lang niet,” besluit Hendrikse.