Henk Ceha, ondernemer, adviseur van jonge bedrijven en gespecialiseerd in investeren in start-ups, schrijft vanaf vandaag columns voor Participaties en IEX. Investeren in beginnende bedrijven is lastiger dan in ondernemingen die hun sporen al verdiend hebben. Henk leert ons de komende tijd waar op te letten bij het beleggen in start-ups, wat valkuilen kunnen zijn en hoe uw gewenste exitscenario mogelijk werkelijkheid kan worden. Hartelijk welkom Henk!

Bij investeren wordt spreiding vaak in één adem genoemd met risicoreductie. Maar gaat dat wel op, zeker in het geval van start-ups? Los van het feit dat spreiding een manier van risicoreductie is waarmee gelijktijdig de rendementskansen worden afgevlakt vanwege de correlatie tussen beide, gaat men voorbij aan een statistisch basisprincipe dat aan die veronderstelling ten grondslag moet liggen.

Er moet namelijk sprake zijn van een normale verdeling of een Gaussverdeling. En een normale verdeling vereist per definitie grote aantallen, dat wil zeggen spreiding over minstens enkele tientallen verschillende participaties. Bij een beurgenoteerde ETF, bijvoorbeeld, is dat zeker het geval, maar bij het zelf samenstellen van een mandje participaties zeker niet.

Dan is er simpelweg sprake van een binomiale verdeling, kop of munt, wat dus niet tot risicoreductie leidt. De impliciete verwachting dat 20% van de investeringen meer moet goed maken van wat bij de andere 80% investeringen verloren wordt, is dus nergens op gebaseerd. Hoe kunnen dergelijke risico’s dan wel beter beheerst worden?

Groter mandje, groter risico

Vooral door veel kennis over het onderwerp in kwestie. Hoe meer tijd je steekt in het vergaren van kennis omtrent product, markt, techniek, toekomst, trends en de market insides van een business case, hoe lager het risicoprofiel. Zowel voorafgaand aan een investeringsbeslissing als in de monitoring en begeleiding na instappen. Dit vraagt om focus in plaats van spreiding, want het vraagt verdieping, tijd en aandacht die niet versplinterd moet worden over een groot aantal investeringen.

Hoe groter het mandje investeringen, hoe minder focus mogelijk is, dus hoe groter het risico. Hoewel hij niets in startups doet is er toch een sterke parallel met focus investor Warren Buffet: “In Buffett’s benadering worden risico’s beperkt door diepgaande kennis te hebben over een beperkt aantal bedrijven in portefeuille. Dit in plaats van risicobeperking door middel van excessieve spreiding zoals gehanteerd door veel (onderpresterende) fondsen.”

Dit is eem citaat uit: Nijhuis & Kijl (2009) "Leer beleggen als Warren Buffett" (Sonsbeek Publishers, p15). “Risk comes from not knowing what you’re doing.” Ergens is er dus een optimum tussen spreiding en focus, zoals weergegeven in de onderstaande figuren.

Kijk vooruit

In de figuren is aangegeven dat je binnen deze focusbenadering toch nog risico’s kunt reduceren met spreiding, maar dan met verticale spreiding in plaats van horizontale spreiding. De risicocurve wordt dan platter door spreiding over de verschillende stadia van het ontwikkelingsproces bi jverschillende ondernemingen.

Dit proces is er op gericht om eerst IP-technische waarde te bouwen (strategische waarde en positie), daarna markttechnische waarde (marktaandeel) en daarna financiële waarde (winst).

Dit vraagt bij aanvang reeds om een sterke analyse van het strategisch exitpotentieel van de business case drie tot vijf jaar vooruitkijkend om daar vervolgens via deze drie waardestappen systematisch naar toe te werken.

Onnodige waardevernietiging

En dus niet te snel sturen op kasstroom uit de investering, zolang de IP-asset nog onvoldoende is uitontwikkeld. Elk van deze stappen houdt zowel een nieuwe financieringsronde in als een exitmomentum.

In de praktijk zien we dit veel te weinig gebeuren: investeerders haken na een aantal ronden af vanuit particulier beleggersgedrag om vervolgens opnieuw horizontaal te gaan spreiden met nieuwe (onbekende) risico’s.

Dat leidt tot onnodige waardevernietiging maar ook tot kansen voor slim timende investeerders.