Bijna duizend financiële dienstverleners, waaronder vastgoedfondsaanbieders als Wilgenhaege en Westplan, zijn door de vereniging van effectenbezitters (VEB) op een zwarte lijst gezet. De lijst bevat een opsomming van Nederlandse instellingen die zich als niet-bindend hebben ingeschreven in het register van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (KiFid). Hoe serieus moeten beleggers deze lijst nemen?   

Het KiFid is een onafhankelijke klachteninstelling en bemiddelt in geschillen tussen consumenten en banken, verzekeraars, intermediairs en andere financiële dienstverleners. Het uitgangspunt bij de geschillenbeslechting is dat het recht wordt gesproken op basis van een bindend advies. Partijen die een geschil aan de commissie voorleggen, zijn dus gebonden aan de uitspraak.

Van de ruim achtduizend bij KiFid aangesloten financiële dienstverleners verklaart het merendeel daadwerkelijk uitspraken van de geschillencommissie als bindend. Daaronder alle verzekeraars en banken die respectievelijk zijn aangesloten bij het Verbond en de Nederlandse Vereniging van Banken. Ruim duizend instellingen, met name tussenpersonen en vermogensbeheerders, doen dit niet. In dat geval kunnen de dienstverlener en de consument kiezen voor een bindende of een niet-bindende uitspraak, al lijkt daar binnenkort verandering in te komen. 

Niet bindend

Door een recent aangekondigde reglementswijziging kunnen partijen niet langer meer tijdens een procedure beslissen om zich ongebonden te verklaren aan het oordeel van het officiële klachtenloket. Het creëert een sterke positie voor beleggers met klachten over vermogensbeheerders. Niet alle vermogensbeheerders zitten daar echter op te wachten. Zij reageerden op het voorstel door zich op voorhand al ongebonden te laten verklaren bij het KiFid.

Sinds 1 juli 2013, toen het bestuur van het KiFid de reglementswijziging aankondigde, hebben 41 van de 196 geregistreerde vermogensbeheerders ervoor gekozen hun status in het register te veranderen van bindend naar niet-bindend. Financiële waakhond Vermogensmonitor laat er geen twijfel over bestaan: “Niet-bindend verklaard en bent u klant? Direct de relatie beëindigen!”

Het KiFid kan zich deze reactie wel voorstellen. “Wij zijn ook van mening dat partijen bindend behoren te zijn. Consumenten hebben recht op een fatsoenlijke klachtenregeling,” zegt woordvoerder Thom Hoedemakers. “Het moet in ieder geval zeker niet meer mogelijk zijn om onderweg de spelregels eenzijdig te veranderen.” Hoedemakers zegt dat het merendeel van de klachten dat binnenkomt vooral gaat over grote partijen als verzekeraars en banken.

En dat zijn partijen die door brancheorganisaties verplicht worden om uitspraken als bindend te beschouwen. “Het probleem zit met name bij kleinere partijen. Vermogensbeheerders die in het afgelopen jaar hun status veranderden, geven een signaal van onzekerheid af. In enkele gevallen waren het ook partijen waar nogal wat klachten over binnenkwamen. Kennelijk wilden zij zich indekken.”

Niets te verliezen

Paul van Straaten van Vermogensmonitor sluit niet uit dat er partijen op de lijst staan die zich er niet van bewust zijn dat zij als niet-bindend in het register staan. “Vorig jaar april kwam boven water dat niet iedereen dit niet wist. Een groot deel heeft dit toen aangepast.” Op het lijstje niet-bindend wil je namelijk niet staan, verklaarde Peter Nederlof, topman van Keijser Capital, destijds toen hij erachter kwam dat het effectenhuis als zodanig in het register stond. Nog dezelfde dag werd de status veranderd. Veertien andere vermogensbeheerders zijn toen eveneens overgestapt naar bindend.  

“Als je niks te verbergen hebt, heb je niets te verliezen,” aldus Van Straaten. “De geschillencommissie bestaat hoofdzakelijk uit hoogleraren die zijn gespecialiseerd in financiële producten. Niemand hoeft te twijfelen over de deskundigheid van het KiFid.” Vermogensmonitor zal in de komende weken alle partijen op de lijst benaderen om hun – al dan niet bewuste – keuze te herzien.

Westplan laat in een reactie weten voorlopig niet te kiezen voor een bindende status. “Er wordt gedaan alsof een klachtenbehandeling via het KiFid de enige weg is om te bewandelen,” zegt CEO Taco Ulrich. “Wij behandelen klachten eerst intern en gaan dan eventueel naar het KiFid. Komen partijen er dan nog niet uit, dan gaan we naar het Nederlands Arbitrage Instituut (NAI). Zij komt vervolgens wel met een bindende uitspraak. Wij hebben gewoonweg te weinig ervaring met het KiFid, het NAI bestaat al sinds 1949.”

“Wij kiezen daarmee een andere route, is dat per definitie verkeerd? Ik denk het niet. Waarom een extra verzekering afsluiten als je alles al gedekt hebt? Wij zijn van mening dat we op deze manier zorgvuldig omgaan met eventuele klachten. Om ons dan direct te veroordelen tot de zwarte lijst is wat kort door de bocht,” aldus Ulrich.   

Wilgenhaege-directeur Jerry Langelaar wil de keuzevrijheid behouden waar het gaat om de uitspraken van het KiFid. “Ik vind het een fijne vrijheidsgraad om te hebben.” De reactie van Vermogensmonitor om partijen te vermijden met een niet-bindend-status vindt Langelaar overtrokken. “Het werkt natuurlijk beide kanten op. Uitspraken zijn ook voor consumenten dan niet bindend. Er zijn ook andere partijen die een geschil kunnen oplossen.”